بوئینگ 747 معروف به جامبوجت، هواپیمای جت چهار موتوره بزرگ مسافربری است که شرکت بوئینگ می‌سازد. هواپیمای بوئینگ 747 بعد از هواپیمای ایرباس A380، دومین هواپیمای بزرگ مسافربری در جهان است.

تولید بوئینگ 747 در زمان خود انقلابی بزرگ در صنعت هواپیماهای مسافربری به حساب می‌آمد و برای چهل سال بزرگترین هواپیمای مسافربری جهان بود. بوئینگ 747 با چهار موتور و ساختاری دو طبقه قابلیت جابجایی حداکثر 550 مسافر را داراست. برخلاف ایرباس A380، طبقه دوم در بوئینگ 747 کامل نیست و منحصر به قسمت جلوی هواپیما است.

اندیشه ساخت 747 توسط شرکت هواپیمایی بوئینگ در اواسط دهه شصت میلادی مطرح شد، به‌دنبال آن ارتش آمریکا برای تقویت ناوگان خود قرارداد خرید تعداد زیادی از این هواپیما را با شرکت بوئینگ منعقد کرد.

پس از آن بوئینگ طراحی مدل مسافربری آن را اعلام کرد که نتیجه آن پرواز مدل 100-747 این هواپیما در سال 1969 بود، پس از یک سال و در سال 1970 این مدل از 747 اولین سرویس‌دهی خود را برای شرکت هواپیمایی پان‌امریکن آغاز کرد. بوئینگ 747 جایگاهی ویژه در نزد عموم مردم و مسافران پروازهای بین‌المللی پیدا کرد و بی‌دلیل نیست که به آن لقب ملکه آسمان‌ها دادند.

شرکت هواپیمایی ملی ایران یکی از نخستین سفارش‌دهندگان مدل SP این هواپیما بود. با دریافت هواپیمای بوئینگ 747SP، ایران‌ایر پروازهای مستقیم خود را بین تهران و نیویورک آغاز کرد که در آن دوران طولانی‌ترین پرواز بدون توقف در جهان محسوب می‌شد.

مدل‌ها

سری 100 شامل:

ـ Boieng 747-100: مدل مسافری استاندارد (تعداد ساخت: 167 فروند )
ـ Boieng 747-100B: مدل مسافری (تعداد ساخت: 9 فروند)
ـ Boieng 747-100SR: مدل مسافری با ظرفیت بیشتر برای مسیرهای کوتاه (عداد ساخت: 29 فروند )
ـ Boieng 747-100SF: مدل باری
ـ Boieng 747-100SC: مدل مخصوص حمل شاتل‌های فضایی

سری SP:

ـ Boieng 747SP: مدل مسافری با بدنه کوتاه‌تر برای مسافت‌های طولانی‌تر (تعداد ساخت: 45 فروند )

سری 200 شامل:

ـ Boieng 747-200B: مدل استاندارد مسافری (تعداد ساخت: 225 فروند )
ـ Boieng 747-200C: مدل مسافری/باری با درب کارگو در بدنه و درب دماغه (تعداد ساخت: 13 فروند )
ـ Boieng 747-200F: مدل باری با درب کارگو در بدنه و درب دماغه ( تعداد ساخت: 73 فروند)
ـ Boieng 747-200SUD: مدل مسافری با طبقه بالا کشیده‌تر (تعداد ساخت: 11 فروند )
ـ Boieng 747-200M: مدل مسافری/باری با درب کارگو در بدنه و درب دماغه (تعداد ساخت: 78 فروند )
ـ Boieng 747-E4A: مدل ساخته شده برای نیروی هوایی آمریکا بر مبنای Boieng 747-200B به منظور فرماندهی هوایی ملی (تعداد ساخت: 3 فروند )
ـ Boieng 747-E4B: مدل ساخته شده برای نیروی هوایی آمریکا بر مبنای Boieng 747-200B به منظور فرماندهی هوایی ملی ( تعداد ساخت: 1 فروند )
ـ Boieng VC-25: هواپیمای مخصوص ریاست جمهوری آمریکا (ایر فورس وان) ( تعداد ساخت: 2 فروند )

سری 300 شامل:

ـ Boieng 747-300: مدل مسافری (تعداد ساخت: 56 فروند )
ـ Boieng 747-300M: مدل مسافری/باری با یک درب کارگو در سمت چپ پس از بال (تعداد ساخت: 21 فروند)
ـ Boieng 747-300SR: مدل مسافری با ظرفیت بیشتر برای مسیرهای کوتاه (به سفارش هواپیمایی ژاپن) (تعداد ساخت: 4 فروند )

سری 400 شامل:

ـ Boeing 747-400: مدل مسافری استاندارد (تعداد ساخت: 442 فروند )
ـ Boeing 747-400ER: مدل مسافری برای مسافت‌های طولانی‌تر (تعداد ساخت: 6 فروند)
ـ Boeing 747-400ERF: مدل باری برای مسافت‌های طولانی‌تر (تعداد ساخت: 40 فروند)
ـ Boeing 747-400F: مدل باری (تعداد ساخت: 126 فروند)
ـ Boeing 747-400M: مدل مسافری/باری (تعداد ساخت: 61 فروند)
ـ Boeing 747-400D: مدل مسافری با ظرفیت بیشتر برای مسیرهای کوتاه به سفارش هواپیمایی ژاپن (تعداد ساخت: 19 فروند )

سری 8 شامل:

ـ Boeing 747-8I: مدل مسافری (تعداد ساخت: تاکنون 47 فروند )
ـ Boeing 747-8F: مدل باری (تعداد سفارش: تاکنون 107 فروند )

ملکه‌های پرچمدار ناوگان هوایی تجاری ایران

از 22 اسفند 1354 که نخستین جامبوجت ناوگان هوایی تجاری کشورمان تحویل هواپیمایی ملی ایران شد، تا اوایل پیروزی انقلاب اسلامی، تعداد چهار فروند جامبوی سری SP با رجیسترهای EP-IAA و EP-IAB و EP-IAC و EP-IAD، یک فروند جامبوی سری 100 با رجیستر EP-IAM و دو فروند جامبوی سری 200 با رجیستر EP-IAG و EP-IAH، که همه آنها به سفارش ایران‌ایر ساخته شده بودند وارد ناوگان این شرکت شد.

ایران‌ایر در شهریور 1385 نیز یک فروند جامبوی سری 200 بیست‌وپنج ساله را با رجیستر EP-IAI به ناوگان دوربرد خود افزود.

همچنین در تیر 1387 این شرکت یک فروند جامبوی کارگو سری 200 را با سن بیست سال و با رجیستر EP-ICD خریداری کرد.

شرکت هواپیمایی ماهان نیز به عنوان دومین بهره‌بردار تجاری این هواپیما در ایران، در سال 1385 اقدام به وارد کردن سه فروند بوئینگ 747 سری 400 با رجیستر EP-MNA و EP-MNB و EP-MNC و میانگین سنی 15 سال نمود. این شرکت همچنین در سال 1386 دو فروند جامبوی سری 300 بیست‌ودو ساله را وارد ناوگان خود کرد که بعدها یکی از آنها را فروخت.

شرکت هواپیمایی فارس‌قشم به عنوان سومین شرکت ایرانی استفاده‌کننده از این هواپیما، در اسفند 1395 و شهریور 1396 دو فروند جامبوی کارگو سری 200 با سن تقویمی 27 سال وارد ناوگان خود کرد.

یک فروند از بوئینگ‌های 747 نیروی هوایی نیز از اواخر سال 1400 بصورت رسمی در ناوگان شرکت هواپیمایی ساها به فعالیت خود ادامه می‌دهد.